سرمایه در گردش معیاری است برای سنجش میزان کارآمدی و میزان سلامت مالی یک شرکت. مدیران موفق با مدیریت سرمایه در گردش، با تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش، باعث افزایش داراییهای شرکت و سهامداران با گذشت زمان میشوند، و با بکارگیری روشهای اصولی و حساب شده در رابطه با مدیریت سرمایه در گردش، میزان نقدینگی شرکت خود را برای اهداف گوناگون نوسان میدهند.
روشهای محاسبهی سرمایه در گردش
محاسبهی سرمایه در گردش به دلیل اهمیت آن یکی از ضروریترین اقدامات است و به دو روش مستقیم و غیر مستقیم انجام میشود.
روش مستقیم: در این روش برای محاسبهی سرمایه در گردش، ابتدا بدهیهای جاری شرکت را از داراییهای جاری آن کسر میکنند. داراییهای جاری شرکت شامل تمام داراییهایی است که بتوان در صورت لزوم آنها را فروخت و یا مصرف کرد، مانند: پول نقد، اوراق بهادار قابل فروش، اجناس موجود در انبار (ساخته شده و در حال ساخت)، بدهیهای قابل وصول، اوراق سرمایهگذاری دارای سررسید کمتر از سه ماه و تمام تعهدات مالی کوتاه مدت که امکان تسویهی آن در مدت زمان یک سال یا کمتر قابل تسویه است.
روش غیر مستقیم: در روش غیر مستقیم که روش بسیار مناسبی برای برآورد هزینهها و بدهیهای شرکتها و سرمایهگذاران در هربخشی محسوب میشود، هزینههای تولید سالانه یا هر بازده زمانی تعیین شده در نظر گرفته میشود. هزینههای تولید شامل: تمام هزینههایی که صرف تولید سالانه شده است تقسیم بر 365 میشود که هزینهی تولید روزانه به دست میآید (هزینههای تولید شامل تمام هزینههایی است که صرف خرید مواد اولیه و دستگاههای تولید و حقوق کارکنان و بازاریابی و … میشود).
زمان سفارش محصول و نگهداری آن تا رسیدن به دست مشتری باید طبق روز محاسبه شود، میانگین تفاضل پرداخت بدهیها از دریافت بدهیها محاسبه میشود، در انتها زمان سفارش محصول و نگهداری آن در انبار تا عرضه به بازار و میانگین زمان تولید بر اساس روز و میانگین تفاوت پرداخت و دریافت بدهی را با یکدیگر جمع میشود و در عدد به دست آمده از محاسبهی هزینهی تولید روزانه ضرب میشود، نتیجهی حاصل همان سرمایه در گردش خواهد بود.
مهمترین عاملی که ممکن است در سرمایه در گردش پیشبینی شده با سرمایه در گردش حقیقی تاثیرگذار باشد، هزینههای پیشبینی نشده است. از آنجایی که هزینههای هیچ طرحی را به طور قاطعانه نمیتوان در نظر گرفت گاهی برخی از هزینههایی که به طور غیر مترقبه پیش میآیند باعث نیاز به افزایش سرمایه در گردش میشوند.
برای دقیقتر شدن محاسبات مربوط به سرمایه در گردش توجه به چند نکته ضرورری است. علاوه بر در نظر گرفتن هزینههای نقدی به طور حتم باید هزینههای استهلاک نیز در نظر گرفته شود. هزینههایی مانند مالیات و هزینههای مربوط به بهرهی برخی تسهیلات که در پایان سال پرداخت میشوند نیز گاهی محاسبه نمیشوند زیرا طرحها در کمتر از یک سال معمولا به بازدهی و سود دهی میرسند، اما به طور حتم در نظر گرفتن چنین هزینههایی نیز برای داشتن محاسبهای دقیق ضروری است.
مدیران مالی شرکتها روشهای متفاوت و متنوعی را برای محاسبهی سرمایه در گردش در نظر میگیرند و بر اساس نتیجهی حاصل، از راهاندازی یا ادامهی سرمایهگذاری و یا حتی کنار گذاشتن طرحی اطمینان حاصل میشود.