گاهی حتی مفهوم سود برای ما نامشخص است. در دنیای اقتصاد به هر نوع فایدهای سود گفته میشود. سود همان فایدهی مالی است که عاید صاحبان یک سرمایهگذاری میشود. اگر فردی بخواهد به طور شخصی برای خود سود را محاسبه نماید، در صورتی که جمع درآمد فرد از جمع مبالغ تجاری آن بیشتر شود، در این صورت فرد سود کرده است.
تعریف سود خالص
سود خالص یا درآمد خالص، به میزان سود باقی مانده در یک شرکت گفته میشود که، از کسر مجموع کالای به فروش رفته، هزینههای عملیاتی، برآمد و مالیات، و سایر هزینهها از مجموع درآمدها در طول یک دورهی حسابرسی به دست میآید.
زمانی که تمام هزینههای عملیاتی و مالیاتی یک شرکت را در طول یک سال مالی، از درآمدهای آن شرکت کم نماییم حاصل همان سود خالص خواهد بود. مثبت یا منفی بودن این عدد رابطهی مستقیم با نحوهی عملکرد شرکت دارد.
برای محاسبهی سود خالص، ابتدا با محاسبهی مجموع درآمدی شرکت شروع میکنیم و هزینههای فروش را از تمام هزینههای جانبی شرکت کم مینماییم، و سود قبل از درآمد بر مالیات به دست میآید با کسر کردن میزان مالیات در هر دوره میزان سود خالص به دست میآید.
مبنا قرار دادن میزان سود خالص در تصمیمگیریهای سرمایهگذاری کاری است که باید با احتیاط و اطمینان از صحت محاسبات انجام شود، زیرا گاهی ممکن است برخی مسائل مانند شناسایی و وارد زود هنگام درآمدها، یا مخفی کردن و عدم محاسبهی برخی هزینهها باعث غیر واقعی بودن این پارامتر محاسباتی شود.
اما باید بدانیم سود خالص بسیار واقعیتر و صحیحتر از سود ناخالص است. زیرا در سود ناخالص هزینههایی مانند مالیات و بهرههای وام نادیده گرفته شده است و تنها هزینههای تولید مدنظر است. اما در سود خالص تا حد ممکن تمام هزینهها محاسبه میشوند و بهتر است صاحبان شرکتها این سود را مبنای تصمیمات خود قرار دهند.
در زبان انگلیسی به سود خالص bottom line به معنای خط پایینی گفته میشود. کلمهی پایین مکان قرارگیری سطر مربوط به سود خالص در صورت سود و زیان شرکتها است.زیرا سود خالص همیشه در آخرین خط محاسبات سود و زیان است. و نشان دهندهی کسر تمام هزینهها از درآمد شرکت است.
شرکتهای مالی برای رسیدن به سود خالص تلاش فراوانی میکنند و معمولا سعی میکنند از طریق ایجاد رشد و بهکارگیری تمام توان بالقوهی خود یا از طیق کاهش هزینههای مختلف افزایش سود داشته باشند.
بنیاد استانداردهای گزارشگری مالی بینالمللی که مرجع تدوین استانداردهای گزارشگری بینالمللی است، سود خالص را مترادف سود و زیان تعریف میکند. همانگونه که گفتیم سود خالص مفهومی مجزا از سود است، که میتواند حاصل درآمدهای غیر عملیاتی پس از کم کردن مالیات نیز باشد.
سود خالص شامل انواع مختلفی از هزینههای غیر نقد مانند استهلاکها و جبران خسارت بر مبنای سهام را نیز شامل میشود، مقدار آن با معادل جریان نقدینگی یک شرکت که در طول یک دوره تولید کرده است یکی نیست. به همین دلیل بسیاری از صاحی نظران در زمینهی مسائل مالی تلاش میکنند تا با تغییر برخی قواعد موجود در حسابداری جریان نقدینگی را مبنایی برای ارزیابی یک شرکت قرار دهند.
در صورتی که میزان سود خالص یک شرکتی کمتر از هزینههای آن باشد آن شرکت در مرحلهی ورشکستگی و عدم سودآوری است و باید به سرعت برای آن چاره اندیشی کرد.